Học thuyết Tinh Khí Thần

Tinh – Khí – Huyết – Tân Dịch – Thần: Nền Tảng Của Sức Khỏe Con Người

Theo y học cổ truyền, cơ thể con người là một thể thống nhất, hoạt động dựa trên sự phối hợp nhịp nhàng của 5 yếu tố chính: Tinh – Khí – Huyết – Tân Dịch – Thần

Tinh - Khí - Thần” 3 Báu Vật Quan Trọng Trong Đời Người

.

1. TINH – Tinh hoa của sự sống

Nguồn gốc Đặc điểm Chức năng
Tinh tiên thiên: Do bố mẹ truyền lại.
Tinh hậu thiên: Do thức ăn chuyển hóa tạo thành (chủ yếu nhờ Tỳ Vị).		 Tinh hậu thiên được phân bổ ở các tạng phủ, còn gọi là “tinh tạng phủ”. – Là cơ sở vật chất của sự sống.
– Duy trì nòi giống.
– Thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển.
Hai nguồn tinh tiên thiên và hậu thiên bổ sung cho nhau tham gia vào quá trình sinh dục và phát dục của cơ thể.

2. KHÍ – Năng lượng sống

Nguồn gốc Tác dụng Đặc điểm
– Tiên thiên.
– Hậu thiên.		 – Duy trì sự sống.
– Thúc đẩy hoạt động của Huyết và các tạng phủ.		 Có ở khắp nơi trong cơ thể, tác dụng riêng phụ thuộc vào vị trí: Thận khí, Can khí, Vị khí, Kinh khí,…

Bốn loại nguyên khí:

Loại Nguồn gốc Chức năng Biểu hiện khi suy giảm
Nguyên khí (Sinh khí, Chân khí) Tinh tiên thiên (tàng trữ ở Thận), được khí hậu thiên bổ sung. – Thúc đẩy chức năng các tạng phủ.
– Thúc đẩy sinh trưởng và phát triển.		 Cơ thể suy nhược, dễ mắc bệnh, lão hóa sớm.
Tông khí Khí trời + Tinh vi của thức ăn (do Tỳ vận hóa). – Duy trì hoạt động của khí huyết.
– Hô hấp, phát âm, vận động.		 Mệt mỏi, khó thở, ứ huyết.
Dinh khí (Doanh khí) Tinh vi của thức ăn (do Tỳ vận hóa). – Sinh huyết.
– Dinh dưỡng toàn thân.		 Thiếu máu, suy nhược cơ thể.
Vệ khí Dương khí của Thận (tiên thiên) + Tinh vi của thức ăn (Tỳ vận hóa). – Bảo vệ cơ thể.
– Kháng bệnh.		 Dễ cảm cúm, dị ứng, mồ hôi trộm.

3. HUYẾT – Dòng chảy của sự sống

Nguồn gốc Chức năng Đặc điểm
– Tinh vi của thức ăn (Tỳ vận hóa).
– Dinh khí.
– Tinh (tàng trữ ở Thận).		 – Nuôi dưỡng toàn thân (tạng phủ, cơ nhục, gân cốt). – Được Khí thúc đẩy, vận hành theo mạch máu.
– “Khí hành thì huyết hành, khí trệ thì huyết ứ”.
Khí huyết đầy đủ là biểu hiện của cơ thể khỏe mạnh, dẻo dai.

4. TÂN DỊCH – Dưỡng chất thiết yếu

Nguồn gốc Chức năng Phân loại
Chất dinh dưỡng của thức ăn (nhờ khí hóa của Tam Tiêu). – Tưới nhuần, nuôi dưỡng tạng phủ, cơ nhục, kinh mạch, da…
– Tạo thành huyết dịch.		 – Tân: Chất trong.
– Dịch: Chất đục.
Tân dịch có vai trò quan trọng trong việc bôi trơn khớp, làm đẹp da, hỗ trợ hoạt động của các cơ quan.

5. THẦN – Hoạt động tinh thần

Nguồn gốc Chức năng Đặc điểm
Tinh + Khí + Huyết + Tân Dịch – Tư duy, ý thức, tinh thần.
– Phản ánh tình trạng sinh lý và bệnh lý của cơ thể.		 “Còn thần thì sống, mất thần thì chết”.
Tinh thần minh mẫn, sảng khoái là kết quả của sự cân bằng trong hoạt động của Tinh – Khí – Huyết – Tân Dịch.

Bài viết liên quan

Hội chứng bệnh tạng phủ

Th6

2024

28

Hội chứng bệnh tạng phủ

28/06/2024

Hội Chứng Bệnh Tạng Phủ: Dấu Hiệu Nhận Biết và Cách Điều Trị Tốt Nhất A. Hội chứng bệnh tạng Tâm: 1. Tâm dương hư – tâm khí hư: Đây là bệnh lý thường gặp ở người lớn tuổi, người có thể chất yếu, hoặc sau khi mắc các bệnh mạn tính làm tổn thương […]

Đọc thêm
Nguyên nhân gây bệnh

Th6

2024

28

Nguyên nhân gây bệnh

28/06/2024

Y học cổ truyền chia nguyên nhân gây bệnh thành 3 loại: Y học cổ truyền quan niệm, bệnh tật là do sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể, khiến khí huyết lưu thông không thông suốt. Nguyên nhân gây bệnh được chia thành 3 loại chính: ngoại nhân, nội nhân và bất […]

Đọc thêm
Học thuyết Tạng phủ

Th6

2024

28

Học thuyết Tạng phủ

28/06/2024

Học thuyết Tạng phủ – Phiên bản dễ hiểu Học thuyết tạng phủ là một học thuyết quan trọng trong y học cổ truyền, giải thích chức năng hoạt động của các cơ quan nội tạng và mối liên hệ mật thiết giữa chúng trong việc duy trì sự sống và gây bệnh. Tạng là các […]

Đọc thêm
Bát cương

Th6

2024

27

Bát cương

27/06/2024

Bát Cương: Nền Tảng Chẩn Đoán Trong Đông Y Bát Cương là tám nguyên tắc cơ bản trong chẩn đoán và điều trị bệnh của Đông Y, bao gồm: Biểu – Lý, Hàn – Nhiệt, Hư – Thực, Âm – Dương. Việc vận dụng linh hoạt Bát Cương giúp thầy thuốc xác định vị trí, tính […]

Đọc thêm